Jednym z wielu zazębiających się czynników związanych z środowiskiem oraz stylem życia wpływających na nasze samopoczucie jest zawartość tkanki tłuszczowej w naszym ciele. Komórki tłuszczowe są bardzo aktywne metabolicznie. Adipocyty produkują kilkadziesiąt aktywnych metabolicznie białek regulujących m.in. układ odpornościowy, układ krzepnięcia oraz, co jest tematem niniejszego wpisu metabolizm hormonów steroidowych.

Jak zawartość tkanki tłuszczowej wpływa na gospodarkę hormonalną? I jaki ma to związek z dopaminą i serotoniną?

Komórki tłuszczowe produkują aromatazę

Ważnym elementem tej układanki jest relacja poziomu tkanki tłuszczowej z poziomem testosteronu. Ów androgen ulega przemianie do estrogenów z udziałem enzymu aromatazy. Z tego powodu im więcej tkanki tłuszczowej, tym większa aktywność aromatazy. U osób posiadających nadmiar tkanki tłuszczowej obserwuje się niższy poziom testosteronu [1].

Jak testosteron wpływa na poziom dopaminy?

Testosteron moduluje funkcje komórek ośrodkowego układu nerwowego. Dowiedziono, że androgeny oddziałują na ekspresję genów związanych z syntezą, metabolizmem oraz wrażliwością komórek nerwowych na dopaminę. Wyższy poziom testosteronu związany jest z większą syntezą tego neuroprzekaźnika, oraz uwrażliwieniem komórek na jej działanie [2]. U osób z nadwagą obserwować będziemy odwrotny efekt, a osłabienie przekaźnictwa dopaminowego może objawiać się:

– depresyjnością
– brakiem motywacji
– lękiem
– napięciem
– apatią
– zmęczeniem

Czy podobnie jest z serotoniną?

Tak! Testosteron reguluje również układ serotoninergiczny. Mniejszy poziom tego androgenu związany jest z mniejszą ekspresją receptorów SERT – biorących udział w cyrkulacji tego neuroprzekaźnika. Obniżenie ekspresji tych samych białek obserwuje się w depresji [3]. Według najnowszych badań z kolei wysoki testosteron wpływa na zmniejszenie ekspresji MAO (enzym degradujący m.in. serotoninę), dzięki czemu przy wysokim stężeniu testosteronu komórki mogą wykorzystać większą ilość serotoniny [4]. Podobnie jak w przypadku komórek dopaminowych obniżony poziom testosteronu wpływa negatywnie na funkcjonowanie przekaźnictwa serotoninergicznego, co może objawić się:

– obniżeniem nastroju
– problemami z zasypianiem
– rozdrażnieniem
– zaburzeniami odżywiania (skłonnością do objadania)

Poprzez oddziaływanie na metabolizm komórek nerwowych, oraz ekspresję pewnych genów wzrost poziomu testosteronu, który towarzyszy redukcji masy ciała prowadzi do wzrostu przekaźnictwa dopaminergicznego i serotoninergicznego. Ich prawidłowe funkcjonowanie jest ważne dla całego organizmu, z uwagi na mnogość funkcji jakie pełnią obie substancje.

Literatura

• [1] Nielsen TL, Hagen C, Wraae K, Brixen K, Petersen PH, Haug E, Larsen R, Andersen M. Visceral and subcutaneous adipose tissue assessed by magnetic resonance imaging in relation to circulating androgens, sex hormone-binding globulin, and luteinizing hormone in young men. J Clin Endocrinol Metab. 2007 Jul;92(7):2696-705. doi: 10.1210
• [2] Purves-Tyson TD, Handelsman DJ, Double KL, Owens SJ, Bustamante S, Weickert CS. Testosterone regulation of sex steroid-related mRNAs and dopamine-related mRNAs in adolescent male rat substantia nigra. BMC Neurosci. 2012 Aug 6;13:95
• [3] Kranz GS, Wadsak W, Kaufmann U, Savli M, Baldinger P, Gryglewski G, Haeusler D, Spies M, Mitterhauser M, Kasper S, Lanzenberger R. High-Dose Testosterone Treatment Increases Serotonin Transporter Binding in Transgender People. Biol Psychiatry. 2015 Oct 15;78(8):525-33.